Om maar meteen ter zake te komen: Joseph Guillotin stierf niet onder de guillotine. En trouwens: hij heeft hem niet eens uitgevonden. Joseph Guillotin was helemaal geen uitvinder, maar arts. Hij maakte deel uit van de Franse Assemblee na de revolutie van 1789.
Guillotin wilde een eind maken aan de verschillende vormen van terechtstellingen die toen bestonden: ophangen, onthoofden, vierendelen, radbraken. Hoe iemand om het leven werd gebracht hing af van de aard van het misdrijf of de stand van de veroordeelde.
In plaats daarvan stelde Guillotin een onthoofding voor door middel van een “eenvoudig mechaniek”. In een toespraak op 28 november 1789 beweerde hij zelfs dat de “patiënt” daarbij nauwelijks een “een gevoel van koelte” in de hals zou merken.
Mechanische valbijlen zoals de guillotine bestonden al eeuwenlang. Het oudst bekende gebruik van een mechanische valbijl is uit de 13e eeuw.
Het voorstel van Guillotin werd aangenomen en vanaf 1791 werd voor iedere veroordeelde in Frankrijk een mechanische valbijl gebruikt. Tot groot verdriet van Guillotin werd de mechanische valbijl naar hem genoemd. Het was niet eens de officiële naam. Eigenlijk heette de guillotine ‘bois de justice’, oftewel ‘hout van gerechtigheid’, maar die naam is nooit echt populair geworden.
Guillotin zelf stierf niet onder de guillotine, al heeft dat niet veel gescheeld. Tijdens het schrikbewind van Robespierre werd Joseph Guillotin in september 1793 gearresteerd. Voor hij onder de guillotine een kopje kleiner gemaakt kon worden, werd Robespierre afgezet. Daarna was het afgelopen met de massale executies onder de guillotine.
Joseph Guillotin werd weer vrijgelaten en stierf in 1814 ten gevolge van een infectie van miltvuur.
De laatste executie in Frankrijk met de guillotine was misschien minder lang geleden dan je denkt. In 1939 was de moordenaar Eugène Weidmann de laatste die via een guillotine werd geëxecuteerd.
Wat weinig mensen weten is dat de guillotine tijdens de Tweede Wereldoorlog meer slachtoffers maakte dan tijdens de Franse revolutie. De nazi’s hebben naar schatting 20.000 mensen via de guillotine geëxecuteerd.
